Mỗi loại thực phẩm đều có hạn sử dụng riêng, và trên bao bì của chúng, nhà sản xuất sẽ sử dụng nhiều cách để thông báo về hạn sử dụng của sản phẩm, ví dụ như "Use by date", "Best before", "Sell by", "EXP", "MFG",...
Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng hiểu hết và đọc đúng được thông tin về hạn sử dụng của các loại thực phẩm. Do đó, bài viết này sẽ giải thích một cách đầy đủ và chi tiết hơn về thông tin ghi hạn sử dụng của thực phẩm.
1. Những điều cần biết về hạn sử dụng
Theo căn cứ pháp lý Điều 2 Luật an toàn thực phẩm 2010, thời hạn sử dụng của một sản phẩm là thời gian mà sản phẩm vẫn giữ được giá trị dinh dưỡng và đảm bảo an toàn khi được bảo quản theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Việc nêu ra thông tin về hạn sử dụng của sản phẩm khi công bố thực phẩm là cần thiết. Hạn sử dụng của thực phẩm không được ghi theo ý thích của nhà sản xuất, mà phải theo quy định cũng như tính chất riêng của loại hàng hóa đó.
Ví dụ, bạn có thể đặt câu hỏi: Hạn sử dụng của sản phẩm này là bao nhiêu ngày? Sau thời gian đó, liệu sản phẩm còn an toàn và sử dụng được không? Quy định này giúp đảm bảo chất lượng và an toàn của sản phẩm, từ đó tránh được tối đa những rủi ro về sức khỏe cho người tiêu dùng.
2. Cách đọc hạn sử dụng thực phẩm
2.1 Use by date (UB) - hạn sử dụng/sử dụng đến ngày…
Khi đọc những thông tin về hạn sử dụng này, người dùng cần sử dụng thực phẩm trước ngày được quy định trên bao bì. Đối với các sản phẩm dễ hỏng như rau, củ, quả, cá, sữa, v.v... điều này có nghĩa là không nên sử dụng các sản phẩm này sau ngày được ghi trên bao bì.
Use by date (UB) trên sản phẩm
Vi phạm pháp luật khi kinh doanh thực phẩm chức năng đã quá hạn được ghi trên bao bì. Nếu người tiêu dùng sử dụng sản phẩm đã quá hạn, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
2.2 Best before date/ Best before (BB) - sử dụng tốt nhất đến ngày…
Nếu bạn thấy trên sản phẩm có ghi "best before" hoặc "best before date", điều đó có nghĩa là sản phẩm có thể được sử dụng đến ngày cuối cùng mà vẫn đảm bảo chất lượng tốt nhất. Tuy nhiên, sau ngày đó giá trị của sản phẩm sẽ giảm dần. Thường thì các sản phẩm có thể bảo quản được lâu như đồ hộp, đồ đông lạnh, thức ăn khô, ... sẽ có cụm từ này.
Best before (BB) trên sản phẩm
Với thực phẩm chức năng có hạn sử dụng, nếu nhà sản xuất chứng minh được độ an toàn của nó trước cơ quan có thẩm quyền thì sản phẩm vẫn được phép bán ra thị trường sau ngày hết hạn. Hạn sử dụng của các loại sản phẩm này có thể được ghi theo dạng "hạn sử dụng" hoặc "sử dụng đến ngày". Tuy nhiên, với một số loại thực phẩm như trứng thì không nên sử dụng quá ngày quy định, vì sản phẩm không còn đảm bảo chất lượng tốt nhất và có thể gây ngộ độc.
2.3 Sell by / Sell by date / Display until - chỉ được bày bán đến ngày…
Các nhà phân phối và bán hàng thường sử dụng loại hạn sử dụng này để quản lý thời hạn bày bán sản phẩm trên thị trường. Với vai trò chủ yếu đến với nhà sản xuất, loại hạn sử dụng này giúp quản lý thời hạn bán hàng của sản phẩm tại các cửa hàng, siêu thị,... Mặc dù người tiêu dùng có thể sử dụng sản phẩm chức năng sau ngày quy định, tuy nhiên chất lượng sản phẩm không được đảm bảo.
Sell by / Display trên sản phẩm
2.4 Expiry date (EXP) - ngày hết hạn
Ngoài thực phẩm chức năng, loại hạn sử dụng này còn được áp dụng cho các sản phẩm khác như kem đánh răng, bánh quy đóng hộp,... Khi sản phẩm đã đến ngày hết hạn theo quy định, chất lượng sản phẩm, chất dinh dưỡng và công dụng của sản phẩm sẽ không được đảm bảo.
2.5 Manufacture date (MFG) – ngày sản xuất
Các sản phẩm có hạn sử dụng trên 30 tháng không cần ghi hạn sử dụng trên bao bì, tuy nhiên, sản phẩm chức năng luôn có mã "batch code" để kiểm tra lô hàng sản xuất, đi kèm với đó là các thông tin về nơi sản xuất, ngày tháng năm sản xuất.
MFG/ EXP trên các sản phẩm
2.6 Period After Opening (PAO) - hạn sử dụng sau khi mở sản phẩm
Đối với loại hạn sử dụng này, các sản phẩm được ghi rõ hạn sử dụng sau khi mở nắp. Thông tin này thường được hiển thị trên bao bì với các kí hiệu quen thuộc như M=Tháng. Nếu sản phẩm không có kí hiệu PAO, thì thường hạn sử dụng sau khi mở nắp là 3 năm."
Period After Opening trên các sản phẩm lon/ hộp/chai
Ví dụ: 12M tương đương với 12 tháng, hay 1 năm.
3. Một số quy định về ghi hạn sử dụng của thực phẩm
Sau nhiều lần sửa đổi và bổ sung, nhận thấy tầm quan trọng của việc sử dụng thực phẩm an toàn và chất lượng, các quy định về hạn sử dụng và nhãn hàng hóa được ban hành để đảm bảo các doanh nghiệp và người dùng có cơ sở để sản xuất, theo dõi và tiêu thụ thực phẩm sạch trên thị trường. Các quy định liên quan đến hạn sử dụng và ghi nhãn hàng hóa bao gồm Nghị định 43/2017/NĐ-CP và Thông tư liên tịch số 34/2014/TTLT-BYT-BNNPTNT-BCT, trong đó quy định tại Điều 14 của Nghị định 43/2017/NĐ-CP cụ thể hướng dẫn về hạn sử dụng của thực phẩm và nhãn hàng hóa.
Theo quy định, khi ghi hạn sử dụng đơn vị cần chú ý:
Thứ nhất, việc in thông tin ngày sản xuất và hạn sử dụng phải trung thực
Theo đó, để đảm bảo tính chính xác của thông tin in trên bao bì sản phẩm, các doanh nghiệp cần phải đảm bảo rằng thời hạn sử dụng được in đúng và chính xác trên cả bao bì trực tiếp và bao bì ngoài.
Thứ hai, các quy định ghi hạn sử dụng về cách viết
Có thể sử dụng "Ngày sản xuất" hoặc "NSX" để ghi thông tin này. Quy định cách ghi như sau:
- Chỉ ngày ghi bằng 2 chữ số, ví dụ: ngày 9 thì ghi là "09".
- Chỉ tháng ghi bằng 2 chữ số, ví dụ: tháng 09 ghi là "09".
- Chỉ năm ghi bằng 2 chữ số hoặc 4 chữ số, ví dụ: năm 2020 ghi là "20" hoặc "2020".
- Giữa ngày, tháng, năm có thể sử dụng dấu chấm (.), gạch ngang (-) hoặc gạch chéo (/), ví dụ: 09.09.2020, 09-09-2020, 09/09/2020.
- Ngoài ra, có trường hợp chỉ sử dụng 6 chữ số để ghi ngày tháng năm mà không có dấu, ví dụ: 090920.
Thứ ba, thời hạn sử dụng
Thông tin cần ghi trên sản phẩm bao gồm:
- Với sản phẩm có thời hạn sử dụng không quá ba tháng: ghi ngày và tháng.
- Với sản phẩm có thời hạn sử dụng trên ba tháng: ghi tháng và năm.
- Với sản phẩm được ghi bằng dãy số không mã hóa: ghi ngày, tháng và năm.
Thứ tư, các loại sản phẩm không bắt buộc ghi thời hạn
Mặc dù không yêu cầu ghi thời hạn sử dụng, các thực phẩm này phải ghi ngày sản xuất:
- Các loại bánh chỉ sử dụng được trong vòng 24 giờ sau khi sản xuất (không chứa chất bảo quản)
- Giấm ăn
- Muối dùng cho thực phẩm
- Đường ở dạng rắn.
Thứ năm, trường hợp không bắt buộc ghi thông tin ngày sản xuất cùng cũng như hạn sử dụng
Với các sản phẩm đồ uống chứa tối thiểu 10% nồng độ cồn theo thể tích không bắt buộc ghi thông tin ngày sản xuất và hạn sử dụng.
